Nautische radar

De nautische radar is een van de meest complexe sensoren op de offshore platforms. Met de nautische radar kan worden bepaald waar er schepen in en rond windparken varen. Dit is belangrijke informatie voor de Kustwacht om de scheepvaartveiligheid in het windpark te handhaven.

Beeld: Robert Keupers

Werking

Een radar bestaat uit een balk die door een motor wordt rondgedraaid, een transceiver (een apparaat dat signalen kan verzenden en ontvangen) en een golfgeleider waardoor de signalen tussen de transceiver en balk zich verplaatsen. De radar stuurt een elektromagnetisch signaal (een onzichtbare golf tussen de 9 en 9,5 GHz). Wanneer dit signaal een object raakt, ontstaat een reflectie: de echo. Aan de hand van de tijd tussen het versturen en ontvangen van het signaal kan de afstand van het object worden bepaald. Met slimme signaalverwerking kan ook de grootte van het object worden bepaald. De balk van de radar draait continu rond. Op deze manier kan steeds worden gekeken of er schepen in het windpark zijn en waar ze naartoe varen.

Nautische radar in opslagkist
Beeld: Annette van den Engel
De grootste radar die nu op een platform staat is ruim 6 meter (de balk), zoals zichtbaar op de foto.

Radarbeeld

De radar levert een continue videostream van het echobeeld. Met behulp van slimme signaalverwerking wordt er zo goed mogelijk onderscheid gemaakt tussen een schip en een reflectie van iets anders, zoals windturbines of golven. Dit beeld kan via de Radar Distributie Laag met verschillende afnemers worden gedeeld. De grootste afnemer van nautische radar data is de Kustwacht, die de veiligheid in de windparken handhaaft. De combinatie van radar- en AIS-data geeft de Kustwacht een volledig beeld van de scheepvaartbewegingen in- en rond windparken. Ook andere partijen maken gebruik van de data, zoals de Schelderadarketen en havenbedrijven.

Beeld van de nautische radar
Beeld: Annette van den Engel
De reflecties (echo’s) van de radar op platform Hollandse Kust Zuid Beta zijn zichtbaar in het rood. In de blauwe vlakken (de contouren van het windpark Hollandse Kust Zuid) is zichtbaar dat ook de windmolens reflecties geven. De afbeelding is een screenshot van de radarviewer op 10 juni 2024.

Data

Nautische radardata is veiligheidsgevoelig. Rijkswaterstaat moet voor het gebruiken en delen van de data voldoen aan wet- en regelgeving. Die is op zee anders dan op de binnenwateren. Rijkswaterstaat wint de nautische radardata op zee wel in, maar alleen de Kustwacht mag beslissen over de vraag of, met wie en onder welke voorwaarden de data kan worden gedeeld.

Omlijnde verzoeken om nautische radardata op de Noordzee kunnen worden ingediend bij digitalenoordzee@rws.nl. De Kustwacht neemt deze in behandeling. Afhankelijk van het gebruiksdoel besluit de Kustwacht of er een grondslag is voor datalevering. Als die grondslag er is, moet de aanvrager een gegevensleveringsovereenkomst (GLO) ondertekenen. Rijkswaterstaat voert het verzoek na goedkeuring uit. Hier zitten mogelijk kosten aan verbonden.