Naar Dubai voor Noordzee-data

Magazine | 17-10-2021 | Herman Heringa

Met MIVSP verzamelt Rijkswaterstaat een schat aan data van de Noordzee en maakt die beschikbaar voor geïnteresseerde partijen – van scheepvaart, visserij en luchtvaart tot weerkundigen, ecologen en windparkeigenaren. Zo hoeft niet elke partij zijn eigen dure meetsystemen op zee te installeren. MIVSP installeert de benodigde sensoren op transformatorplatforms bij windparken op zee – de ‘stopcontacten’ die de parken verbinden met het stroomnet aan land. Netbeheerder TenneT bouwt die platforms in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, dat de windparken op zee inzet om de Nederlandse energievoorziening te verduurzamen.

Eerst Schiedam, nu Dubai

Met Europese aanbestedingen zoekt TenneT steeds de meest geschikte partij om een transformatorplatform te bouwen. Bij de eerste twee, voor de windenergiegebieden Borssele I en II, kwamen ze dicht bij huis uit. De opdracht ging naar het Nederlandse HSM Offshore, dat de platforms bouwde op hun werf in Schiedam. Een ideale locatie voor de samenwerking met MIVSP: zij hebben hun testcentrum in Stellendam, slechts 40 kilometer verderop. Voor het volgende gebied, Hollandse Kust Zuid, is dat wel anders. Deze keer kwam de Britse multinational Petrofac dankzij een lage prijs als winnaar uit de bus - en besloot de platforms Alpha en Beta te bouwen op werven in de Verenigde Arabische Emiraten. De jackets, de stalen constructie waarmee ze in zee staan, in  Ras Al Khaimah en de platforms zelf in de ‘Dry Docks’ van Dubai.

Zo veel mogelijk op de werf installeren

‘Je kunt het best zoveel mogelijk apparatuur en sensoren al op de werf installeren’, vertelt René de Vreeden, Algemeen Technisch Manager bij MIVSP. ‘Alles wat je later offshore nog moet doen, kost veel meer tijd en geld. Als we nu bijvoorbeeld naar een van de Borssele-platforms moeten, vertrekken we om 6 uur ’s morgens met een kleine boot uit Vlissingen en komen we om 18 uur ’s avonds terug. Maar in die tijd hebben we slechts 5 uur effectief gewerkt. De overige 7 uur gaat op aan de reis, briefing en veiligheidsmaatregelen. In dit geval is het dan ook goedkoper om de installatie zo veel mogelijk in Dubai te laten plaatsvinden, ook als je alles meerekent wat bij zo’n internationaal avontuur komt kijken. In principe voert Petrofac die installatie uit, maar wij moeten controleren of het goed gebeurt.’

Prestaties voor stakeholders waarborgen

Die controle is belangrijk, bevestigt Hans Bogaert. Als Locatie Interface Manager is hij ervoor verantwoordelijk om de verwachtingen van de verschillende betrokken partijen met elkaar in harmonie te brengen, met als resultaat een voor iedereen acceptabele tijdlijn en financiën. ‘Stakeholders als het KNMI rekenen op bepaalde prestaties. Dan moet je zorgen dat het echt werkt. En onze sensoren installeren is wel wat ingewikkelder dan een Ikea-pakket in elkaar zetten. We hoeven niet continu op de werkvloer aanwezig te zijn, zoals TenneT, maar op cruciale momenten wel. En tussendoor sparren we om de week in overleggen op afstand. Het moet in balans zijn. We hebben maar een klein team en mensen die in Dubai zitten, kunnen hun taken in Nederland niet uitvoeren.’

Voorbereiding is essentieel

Om de inzet op locatie beperkt te houden, is een goede voorbereiding essentieel, weet Engineering Interface Manager Jos Hendrikse. ‘Om te beginnen heeft Petrofac een 3D-model gemaakt. Een digitale maquette van het hele platform waar je virtueel doorheen kunt lopen en tot op de millimeter kunt inzoomen. Ook alle sensoren van MIVSP zijn hier volgens onze aanwijzingen in gemodelleerd, want dit model vormt het uitgangspunt voor de daadwerkelijke bouw van het platform.

Daarnaast hebben we bij het Offshore Expertise Centrum in Stellingendam een 1-op-1 kopie van de mast waar onze sensoren op komen. Daar bouwden we alles op om te testen. Vervolgens trokken we alle kabels los en brachten we de sensoren naar de werf. Daar hoeven de installateurs eigenlijk alleen de kabels door het platform te trekken en de 19”-kasten in de zogeheten shared service room te plaatsen. Ter plaatse testen we of alles goed gekoppeld en uitgericht is. Zo bleek een keer dat een paar uitschuifbare sensorhouders niet meer konden terugschuiven. Voor dat soort dingen zijn we daar.’

Exporteren volgens de regels

De sensoren naar de werf brengen was hier heel wat ingewikkelder dan met het vrachtwagentje naar Schiedam, benadrukt Bogaert. ‘Spullen naar Dubai vervoeren betekent exporteren, met bijbehorende regels. Wij hebben bijvoorbeeld radars nodig, maar die kun je natuurlijk ook voor heel andere doeleinden gebruiken, de zogenaamde dual use. Daarom hebben we een aantal onderdelen niet meegestuurd naar Dubai en zorgden we dat er van alle overige onderdelen duidelijke certificaten waren met gegevens over de productielocatie en dergelijke. We moesten zelf met de lokale autoriteiten schakelen en alle vragen van de douane beantwoorden. Dat was een hele klus, maar gelukkig is het allemaal goed verlopen.’

Klimaatimpact bestrijden

Eenmaal in Dubai aangekomen volgden nog vele uitdagingen. De Vreeden: ‘Je gaat van een gematigd zeeklimaat naar een woestijnklimaat. Met temperaturen tot wel 50 graden Celsius. Daar moet je rekening mee houden om de apparatuur niet te beschadigen. Zo hebben we een kist laten bouwen om onze lidar – een sensor die windsnelheid op verschillende hoogtes meet. Zo beschermden we hem tegen de felle zon en het stof. Bovendien monitorden we de temperatuur continu. Ook voor zulke dingen is onze aanwezigheid belangrijk. Zonder ons hadden de mensen van Petrofac dat niet gedaan. Niet uit onwil, maar uit gebrek aan kennis.’

Corona gooit roet in het eten

‘Ook op je eigen lichaam heeft dat klimaat veel impact’, vult Hendrikse aan. ‘Zeker met alle veiligheidskleding aan kun je je warmte niet meer kwijt. Op die manier hou je het zonder airco nog geen uur achter elkaar vol. En dan hadden we ook nog mondkapjes op vanwege corona. Corona leverde sowieso veel beperkingen op. Op een gegeven moment sloten de Emiraten bijvoorbeeld hun grenzen, terwijl veel werknemers – goedkope arbeidskrachten uit India en Pakistan – in hun thuisland zaten. Daardoor kon de helft van het personeel niet terugkomen.’

Vertrouwen overbrugt cultuurverschillen

De culturele achtergrond van die werknemers vormt de volgende uitdaging. Bogaert: ‘Deze mensen zijn heel dienstbaar en zeggen nooit nee. Maar dat bedoelen ze soms wel. Om erachter te komen wat ze echt vinden, moet je langzaam vertrouwen opbouwen. Als ze zich thuis voelen, uiten ze zich meer. Dat is nodig: in team-overleggen kun je niet zonder hun input. Daarvoor is het cruciaal dat iedereen van MIVSP op dezelfde manier communiceert en dat je als volwaardige partners samenwerkt. Bijvoorbeeld niet alleen fouten van de andere partij benoemen, maar vragen hoe je het samen weer kunt oplossen.’

Ervaring bespaart tijd en geld

Ondanks alle uitdagingen is het werk van MISVP in Dubai succesvol verlopen en is er bijvoorbeeld nauwelijks sprake van meerwerk. Ervaring speelt daarin een belangrijke rol. De Vreeden: ‘Wij hebben een enorme leercurve doorgemaakt van Borssele naar Hollandse Kust Zuid. Bij andere partijen zie je vaak dat het team van platform tot platform wisselt; wij schuiven steeds door en nemen zo alle opgedane lessen mee. Daardoor werken we steeds efficiënter en besparen we kosten. Bovendien standaardiseren we veel. De platforms zijn steeds net anders, maar onze sensoren houden we zoveel mogelijk gelijk. We bouwen alles ook modulair op. Als er dan iets kapot is, hoef je alleen de betreffende module te vervangen. Dat scheelt in de beheerfase veel kostbare tijd offshore. En die beheerfase duurt veel langer dan de bouwfase.’

Klaar om Noordzee-data te verzamelen

Voor de platforms uit Dubai duurt de overgang van bouwfase naar beheerfase niet lang meer. De jackets zijn in juli al op hun plaats in de Noordzee gezet. De platforms zelf volgen snel. Volgens de huidige planning vertrekt de eerste, Hollandse Kust Zuid Alpha, op 11 november uit Dubai. De reis die voor de boeg ligt is enorm: door het Suezkanaal, de Middellandse Zee over en vervolgens langs de kust van Portugal, Frankrijk en België naar de Noordzee. Eind dit jaar of begin volgend jaar moeten beide platforms daar op de jackets komen te liggen en een substantiële bijdrage leveren aan de verduurzaming van de Nederlandse energievoorziening. Met de sensoren op de platforms van Borssele en Hollandse Kust Zuid dekt de dataverzameling van MIVSP dan de helft van de Nederlandse kustlijn af.